In de media

 

Leidsch Dagblad - 12 februari 2015

Wie wijkt voor Rijnlandroute mag niet naar de rechter

Door Björn Beerthuizen, Jessica Jonker, Vera van der Kaap, Gerjan Ekenhorst en Genice Braamse

leiden - Sommige bewoners die hun huis verkochten aan de provincie, omdat zij moeten wijken voor de Rijnlandroute, hebben een opvallende clausule in hun koopcontract staan. Zij mogen geen ’feitelijke of juridische handelingen van welke aard dan ook ontplooien’ die de aanleg van die weg ’kunnen voorkomen of frustreren’. Op overtreding staat een boete van honderdduizend euro die ’niet voor rechterlijke matiging vatbaar is’.

Volgens de provincie gaat het om een ’niet ongebruikelijk artikel in dergelijke overeenkomsten’. De verkopers moeten hun lopende juridische procedures tegen de weg tussen de A44 en de A4 staken en mogen geen nieuwe procedures beginnen. Maar mensen die hun huizen verkochten aan Zuid-Holland én advocaten fronsen er de wenkbrauwen bij.

De bewoners die hun huis verkochten, zijn vanwege de clausule in het contract voorzichtig in hun omgang met de pers. Toch zijn enkelen bereid om anoniem hun verhaal te doen. ,,De provincie probeert mensen gewoon bang te maken’’, zegt een van de bewoners.

Toch is zij nuchter: ,,Voor een rechter houdt dit nooit stand. In de clausule staat dat er geen ’feitelijke handelingen’ mogen worden ondernomen die kunnen leiden tot schade of vertraging. In de praktijk betekent dit dat je ook niet op GroenLinks mag stemmen als die tegen de aanleg van die weg is. Dat lijkt me in strijd met de vrijheid van meningsuiting en dus met de grondwet.’’

Een van de bewoners ervaart de verkoop van zijn huis als een ’rouwproces’. Toch gaat hij niet in onderhandeling met de provincie. ,,Nu zijn we nog jong en kunnen we een verhuizing aan, over tien jaar misschien niet meer.’’

Bedreigen

Een advocaat die betrokken is bij de Rijnlandroute, maar niet bij de aankoop van de huizen, zegt dat een dergelijke clausule in koopcontracten niet ongebruikelijk is. Wel vindt hij dat je je altijd moet afvragen of het wel nodig is. ,,Ik hou er persoonlijk niet van om mensen op zo’n manier te bedreigen’’, aldus de advocaat. Frank Roes van het Leidse notariskantoor Roes en De Vries beaamt dat zulke clausules vaker in koopcontracten staan. ,,Het is nu eenmaal praktisch als mensen hun mond houden als jij bezig bent met projectontwikkeling. Met zo’n constructie kun je protesterende mensen onschadelijk maken. Zij krijgen een goeie deal en jij krijgt rust in je project.’’

De in bestuursrecht gespecialiseerde Rotterdamse advocaat Ben van Nieuwaal legt uit dat de boete in het contract zo hoog is om mensen af te schrikken om de afspraken niet na te komen. Maar een boete die niet voor rechterlijke matiging vatbaar is heeft hij ’nog niet eerder voorbij zien komen’. ,,Een boete staat altijd in verhouding met de schade die aangericht wordt.’’

Volgens een woordvoerder van de provincie is de clausule helemaal niet bijzonder en beperkt die de democratische rechten van de verkopers niet. De hoogte van de boete, zegt hij, is een zaak van de rechter. ,,De provincie heeft de situatie en de inhoud van de overeenkomst zo goed mogelijk uitgelegd. Mochten er bij de betrokkenen nog vragen of onduidelijkheden zijn, dan zij wij uiteraard bereid die uit de wereld te helpen.’’