Stichting Behoud Stad, Natuur en Landschap Rijnland

Uit het  - 5 juli 2010

Unaniem Nee

Vriendelijk dank voor de gelegenheid die u de gemeente Voorschoten biedt in te spreken over de uitkomsten van het bestuurlijk overleg meerjarenprogramma infrastructuur ruimte en transport. De gemeente Voorschoten wil zich nu beperken tot het gedeelte uit dit overleg dat de Rijnlandroute aangaat. U kent ons standpunt over de Rijnlandroute.

Uit het bestuurlijk overleg MIRT is duidelijk geworden, dat een beperkte hoeveelheid geld beschikbaar is en dat de minister in ieder geval (zie ook de resultaten van eerdere overlegronden) de huidige knelpunten op KORTE TERMIJN op de Tjalmaweg, knoop Leiden-west (+ splitsing Plesmanlaan-Lelylaan) en Lammebrug/Lammenschansplein wil aanpakken. Deze no-regretmaatregelen heeft Voorschoten altijd gesteund. Ze hebben tot nu toe ook in alle varianten van de Rijnlandroute een onlosmakelijke rol gespeeld.

De hamvraag is vervolgens op welke wijze de verbinding tussen A4 en A44 moet worden gerealiseerd. Hierover hebben provincie en regio de afgelopen jaren afspraken gemaakt, waar het gaat om een duurzame en hoogkwalitatieve inpassing met oplossend vermogen. In de huidige MER-procedure is deze vraag als uitgangspunt gekozen. Nu blijkt uit het bestuurlijk overleg dat er onvoldoende geld beschikbaar is om zo’n weg aan te leggen.

U moet als statenleden de afweging maken of u genoegen neemt met een goedkopere, uitgeklede, deels bovengronds, deels halfverdiepte variant die delen van het beschermde gebied DUIN-HORST-WEIDE fors aantasten, die de Leidse wijk Stevenshof afsluit en die dwars door de bebouwde kom van Voorschoten is geprojecteerd. Verder zult u moeten besluiten dat de al eerder genoemde no-regret maatregelen uitgesteld moeten worden en dat er een fasering plaatsvindt op de weg zelf: eerst 2x1 baans zonder inpassing met de hoop dat op onbepaalde termijn geld beschikbaar komt om de weg af te bouwen. Vanuit de regio wordt u zelfs gevraagd gelden van de Rijngouwelijn tussen Katwijk en Noordwijk in te zetten om het grote gat op de begroting iets te kunnen opvullen. Ook de realisatie van de Noordelijk Randweg Greenport kan onder druk komen te staan. Onder het mom van “niets doen is geen optie” en “alles is beter dan niets” wordt nu geprobeerd de aandacht af te leiden van de noodzaak van zorgvuldigheid en maatschappelijk draagvlak, waar het gaat om een weg die minstens 80 jaar het regionale verkeer moet faciliteren.

We zijn als grondgemeente waarover een substantieel deel van de Rijnlandroute in het voorkeurstracé is geprojecteerd lijdend voorwerp van de uiteindelijke keuze die u uiteindelijk zult nemen. Het maatschappelijk draagvlak voor deze weg binnen de gemeente is – u zult dat begrijpen- zeer slecht. U kunt zich ook voorstellen dat de bewoners van de Stevenshof in Leiden ook geen steun kunnen geven aan dit slechte plan. Als u aanstuurt op de realisatie van een basisvariant met een gefaseerde aanpak zonder oplossing van de knelpunten, dan weten we dat het verkeer tussen A4 en A44 volledig zal vaststaan. Het verkeer kan er wel in, maar komt er niet uit. Dit zal voor de regio en de gemeente Voorschoten desastreuze gevolgen hebben. Het zal lijden tot een drastische verslechtering van het leefklimaat in Leiden en Voorschoten, en tot onherstelbare schade aan de natuur en het milieu in de Groene Buffer.

De regio heeft in het afgelopen overleg van AB Holland Rijnland vanuit het DB moeten horen dat de basisvariant “een beroerde weg met een beetje oplossend vermogen” is met in eerste aanleg een houdbaarheidsdatum hebben van 10 jaar.
In het voorstel van de gedeputeerde worden GEEN garanties gegeven, dat voor het verstrijken van die houdbaarheidsdatum voldoende middelen voor handen zijn om de weg beter in te passen en de capaciteit te vergroten. Het verkeer staat vast langs de Stevenshof en in Voorschoten en kan Leiden niet in of uit bij het Lammenschansplein, en bij Maaldrift en Zoeterwoude zal de overlast alleen maar groter worden. Wie dan leeft, die dan zorgt?

Tot slot nog een aantal kanttekeningen bij de wijze van benadering van de financiële problematiek:
De soms zeer creatieve rekenkundige oplossingen die provincie en regio aandragen hebben gemeen dat er nogal wat risico’s verbonden zijn aan de begroting van vooral het tweede deel van de realisatie:

• De regiogemeenten zullen dubbel moeten betalen voor een mindere weg. Uit een eerste meningvorming blijkt dat het zeker niet vanzelfsprekend is, dat de regiogemeenten deze extra bijdrage ter grootte van 45 miljoen zullen en kunnen leveren. In het overleg van Holland Rijnland hebben in ieder geval al drie gemeenten al verklaard niet extra bij te willen dragen;
• De innovatieve aanbesteding moet leiden tot een substantiële besparing van 83 miljoen, waar het regulier werk betreft en in deze tijden van recessie niet voor de hand ligt dat marktpartijen bereid zijn al te grote risico’s te nemen;
• Het dagelijks bestuur Holland Rijnland stelt nog voor de gelden van de Rijngouwelijn tussen Katwijk en Noordwijk, begroot op 80 miljoen over te hevelen naar de Rijnlandroute. Dit snijdt in de ambities, die er zijn om het openbaar vervoer in de regio te versterken en leidt tot tegenstand van vooral de Rijnstreekgemeenten die niet hebben geïnvesteerd in een Rijngouwelijn-Oost met eindhalte Katwijk en een overstap op bussen;
• Bij motie in de Tweede Kamer is opgeroepen een bedrag van 32,5 miljoen over te hevelen van de verbreding van de A4 naar de Rijnlandroute. Het geld was evenwel bedoeld voor de noodzakelijke aanpassing van de A4, die dus nu weer wordt gekoppeld aan het project. De 32,5 miljoen wordt derhalve ten onrechte gezien als een extra bijdrage.

Het is dus zeker geen uitgemaakte zaak, dat de provincie zonder financiële problemen de aanleg van de Rijnlandroute zal doorstaan. De financiële risico’s zijn voorzichtigheidshalve te schatten op vele tientallen miljoenen euro’s en dan hebben we niet eens over het drastisch verlies aan maatschappelijk draagvlak dat een overhaaste beslissing met zich meebrengt.
Voorschoten, Wassenaar en Leidschendam-Voorburg hebben zich door middel van een brief aan u gericht al uitgesproken tegen de huidige plannen. Deze drie gemeenten vinden de basisvariant niet acceptabel. De kans is reëel dat meerdere gemeentes zich zullen aansluiten; al zou het alleen maar gaan om financiële redenen. Er wordt gesteld, zo blijkt uit diverse uitlatingen die de minister in zijn brief aanhaalt, dat er maatschappelijk draagvlak moet zijn in de regio, als hij geld beschikbaar wil stellen. Die is er nu al niet.

“Maar we hebben geen keus…” is een veelgehoord mantra. Het zou een teken van armoede zijn, als ook u besluit door te gaan met het voorliggende voorstel, omdat u geen keus heeft. Die heeft u namelijk wel.

Voorschoten adviseert u daarom een zorgvuldige afweging te maken over de realisatie van de Rijnlandroute met behoud van maatschappelijk draagvlak en met aanvaardbare en beheersbare risico’s. Het huidige voorstel van gedeputeerde en regio dat voor u ligt, kunt u niet accepteren. De basisvariant zou ook in uw ogen onacceptabel moeten zijn.

Kies daarom voor de eerder genoemde “no-regret maatregelen”: pak de knelpunten aan en zoek naar mogelijkheden om een duurzame en hoogwaardige inpassing mogelijk te maken: ongefaseerd en gegarandeerd. U houdt daarmee nog alle keuzes open.